بررسی تحلیلی نقش گیلان در روند تحولات عصر صفوی تا پایان شاه عباس اوّل (1038-907هـ .ق)

این پژوهش به بررسی تحلیلی نقش گیلان در روند تحولات (سیاسی- اقتصادی) عصر صفوی تا پایان حکومت شاه عباس اول می پردازد. در این پژوهش مسائلی پی گیری می شود که عمده ترین آنها عبارتند از:یک،بررسی نقش گیلان در روند تحولاتی که منجر به تشکیل حکومت صفوی شد. دوم، بررسی خاندان حکومتگر محلی در شرق و غرب گیلان عصر صفوی و رابطه آنها با حکومت صفوی و این که چه تأثیراتی در روند تحولات سیاسی- اقتصادی منطقه گذاشتند. سوم،بررسی وتبیین سیاست حکومت صفوی در اداره ی گیلان از تشکیل تا پایان شاه عباس اول است.چهارم، بررسی مراتب اجتماعی مردم گیلان عصر صفوی و این که چرا شورش های متعددی از سوی مردم، بازماندگان و وابستگان خاندان حکومتگر سابق علیه حاکمیت صفوی صورت گرفته است. سرانجام، بررسی موقعیت اقتصادی گیلان و این که گیلان با توجه به محصولات متنوع کشاورزی و منابع مختلف بخصوص ابریشم، تا چه اندازه ای در اقتصاد عصر صفوی تأثیرگذار بوده است. روش کار در این پژوهش، به شکل توصیفی- تحلیلی، با استفاده از گردآوری اطلاعات اسنادی وکتابخانه ای و با تکیه بر منابع اصلی می باشد. در این پژوهش اهداف عمده ای پی گیری می شود که عبارتند از: ارزیابی انتقادی از برخی نوشته های پژوهشگران و ارائه نظر جدید در زمینه نقش گیلان در تشکیل حکومت صفوی ، بررسی سیاست شاهان صفوی در اداره ی گیلان بخصوص زمان شاه عباس اول، تبیین شورش های مکرر در گیلان به خصوص توجه به این نکته که تضاد حکام قزلباش و نمایندگان حکومت مرکزی با نخبگان بومی یکی از علل اصلی شورش ها بود. در نتیجه، با بررسی این شورش ها، ثابت می شود که برخلاف نظر اکثر محققین، شاه عباس اول در اداره ی گیلان سیاست موفقیت آمیزی نداشته است، بلکه با قدرت استبداد ی و به دست گرفتن انحصار تجارت ابریشم، ضربه ای جبران ناپذیر بر اقتصاد منطقه زد و باعث کاهش تولید ابریشم در مقایسه با سال های بعد دوره صفوی شد. فرجام سخن این که با توجه به اقتصاد ماقبل صنعتی ایران و عدم رشد علم، تکنیک و دانش سرمایه داری در ایران، اقتصاد گیلان با وجود دارا بودن منابع کافی برای رشد و توسعه، همچنان در قالب سنتی بوده و بیشتر به صورت مواد خام به بازار عرضه می شد.